Jako kraj pochodzenia Owczarka Australijskiego przyjmuje się Stany Zjednoczone. Pochodzą one od baskijskich pasterzy z zachodniego wybrzeża Cahuenga Valley (obecnego Hollywood) i były krzyżowane z innymi rasami psów pasterskich na terenie USA. Owczarki australijskie zyskały swoją popularność po zakończeniu II Wojny Światowej. Ich wszechstronność, instynkt pasterski, inteligencja i łatwość w szkoleniu uczyniła je psami idealnymi do pracy na farmie i ranczu. To właśnie dzięki hodowcom bydła oraz owiec nastąpił największy rozwój rasy.
W 1957 roku w USA zarejestrowano pierwszego psa rasy Owczarek Australijski - sukę o imieniu Hart’s Panda. Aussie w Polsce pojawił się dopiero w 1995 roku, a pierwsza rejestracja psa w ZKwP odbyła się w 1999 roku.
Nazwa rasy, a właściwie jego przydomek „australijski” powstał nie ze względu na pochodzenie, ale z powodu jego użytkowości - był przeznaczony do wypasania merynosów sprowadzanych do Stanów Zjednoczonych z Australii.
Owczarki australijskie można podzielić na dwa, a właściwie trzy typy użytkowe - working, show oraz versality, czyli hybrydę pierwszych dwóch typów, jednak nie pojawia się on w oficjalnych wzorcach rasy. To co odróżnia te typy to pochodzenie (linia hodowlana), a nie jego przeznaczenie (wykonywana praca) lub temperament.
Aussie oprócz swojej wysokiej inteligencji, niezawodności, gotowości do wykonywania zadań jest również psem energicznym, wesołym z popędem do stróżowania oraz wysoko emocjonalnym. Jest zdecydowaniem rasą, która nastawiona jest bardzo na człowieka, nie jest niezależna i zawsze będzie dążyć do uszczęśliwienia swojego przewodnika. Można pokusić się o stwierdzenie, że są “cieniem człowieka” - tam gdzie ty, tam on - w łazience, kuchni, na tapczanie, byle wasze mieć Cię na oku i czuć twoją bliskość. Wobec obcych jednak zachowują się raczej nieufnie, ale bez agresji, a po krótkim zaznajomieniu kocha miłością największą. Niektóre osobniki lubią wokalizować (szczekać, jojczeć, gadać).
Z owczarkiem australijskim należy regularnie uprawiać różne aktywności, odpowiednio pracować, stymulować umysł oraz poświęcać odpowiednio dużo czasu i uwagi, w innym przypadku mogą pojawiać się problemy z niezaspokojonymi potrzebami, a finalnie prowadzić to do frustracji i zapędów niszczycielskich. Owczarki australijskie są bardzo kreatywne dlatego należy przyłożyć dużą wagę do jego odpowiedniego wychowania i prowadzenia.
Aktywności, w których owczarek australijski spisze się na medal jest wiele. Dzięki temu, że są wszechstronne można wykonywać z nimi wiele czynności i trenować psie sporty amatorsko jak i na wyższym szczeblu. Dzięki swojemu instynktowi pasterskiemu przede wszystkim nadają się do wykonywania pracy na farmach przy pasieniu i pilnowania stada. Świetnie sprawdzą się również w: agility dzięki swojej szybkości i zwrotności, frisbee ze względu na swoją skoczność i zwinność, posłuszeństwie dzięki wysokiej inteligencji i chęci wykonywania zadań, noseworku, mantrailingu, ratownictwu wodnym, bikejoringu dogtrekkingu, obronie w ramach IPO oraz dogoterapii.
Szata Aussika wymaga również regularnej pielęgnacji. Rasa ta posiada bujną okrywę włosową oraz podszerstek, dlatego też trzeba pamiętać o systematycznych kąpielach oraz wyczesywaniu i wydmuchiwaniu (suszeniu). W innym przypadku możesz dorobić się co tydzień nowego, dodatkowego (niekoniecznie chcianego) dywanu na podłodze :)
Owczarek australijski to rasa z zasady zdrowa i odporna na choroby, ciesząca się długim życiem (ok. 12-15 lat).
Problemem u aussie mogą być choroby o podłożu genetycznym, dlatego ważne jest wykonywanie badań i dobieranie do hodowli osobników, którzy wolni są od chorób, bądź tylko jeden z rodziców jest nosicielem choroby (nosiciel nie oznacza psa chorego (-/-)), co w rezultacie da wszystkie dzieci “czyste” (+/+) lub kolejnych nosicieli (+/-).
Choroby, które najczęściej się pojawiają to choroby oczu m.in. zaćma (HSF4) czy anomalia oczu collie (CEA) oraz zanik siatkówki (PRA). Jednak wszystkim tym chorobom da się zapobiec lub bardzo szybko wykryć dzięki corocznym klinicznym badaniom oczu z wystawionym certyfikatem ECVO.
Z innych chorób pojawiających się w rasie może się zdarzyć epilepsja, nowotwór oraz choroby autoimunnologiczne i neurodegenerujące (Mielopatia Degeneracyjna (DM) i Neuronalna Lipofuscynoza Ceroidowa (NCL)).
Kolejnym z badań klinicznych, które wykonuje się owczarkom australijskim to prześwietlenia stawów biodrowych i łokci oraz kręgosłupa. Należy pamiętać jednak, że dysplazja jest dziedziczona w stopniu średnim. Najważniejszym czynnikiem zapobiegającym wystąpieniu choroby aparatu ruchu jest przede wszystkim zabezpieczenie odpowiednio nawierzchni, po której porusza się pies, zwłaszcza w wieku szczenięcym (śliska podłoga), odpowiednio zbilansowana dieta bogata w składniki odżywcze oraz odpowiednio dobrane aktywności w okresie wzrostu.
U owczarka australijskiego występuje również mutacja w genie MDR1, która nie jest chorobą, a jedynie powoduje wrażliwość na niektóre leki. Pies “czysty”/”zdrowy” (posiadający +/+) w panelu genetycznym również może wykazać reakcję na leki z tej grupy. Nosiciel tej mutacji (+/-) wykazuje częściową odporność, a pies “chory” (-/-) jest osobnikiem z pewnością wrażliwym na działanie tych leków. Dlatego tak ważne jest, aby wykonywać badania genetyczne psom, aby mieć pewność czy nasz pies jest “czysty”, jest nosicielem lub jest “chory”. Ta informacja jest bardzo ważna w przypadku leczenia i należy poinformować lekarza weterynarii i mutacji w genie MDR1 PRZED rozpoczęciem leczenia i podaniu leków, aby móc użyć stosownych zamienników.
Aussie są rasą, w której występuje gen odpowiedzialny za skrócenie ogona NBT (Natural Bob Tail). Psy mogą rodzić się z różnymi długościami ogonów - od całkowitego jako braku, przez bardzo krótki, jego część do długiego, pełnego ogona.
Występuje 16 rodzajów umaszczenia, które można spotkać u owczarka australijskiego. Wiodącymi są umaszczenia black oraz red. Każdy z nich może posiadać odpowiednio białe znaczenia (white) lub podpalania (tan) lub posiadać to i to (tricolor). W rasie również występuje gen “merle”, który jest odpowiedzialny za nietuzinkowe, marmurkowe umaszczenie - blue merle (pochodne od umaszczenia black) i red merle (od umaszczenia red). W tym przypadku również wyróżniamy odpowiednio posiadanie białych znaczeń, podpalań lub ich oby dwóch.
Oprócz chorób przypisanych bezpośrednio do rasy należy pamiętać, że mogą oczywiście zdarzyć się inne przypadłości takie jak, krzywy zgryz (przodozgryz, tyłozgryz) lub braki zębowe, nieprawidłowa postawa tylnych łap lub krzywica przednich, wnętrostwo. Warto zaznaczyć, że nie istnieją psy idealne, “nieskazitelne”. Ważne jest jednak, aby wybrać odpowiednią hodowlę i hodowcę, który jest świadomy występujących chorób, który posiada odpowiednią wiedzę pozwalającą mu na selektywne wybranie właściwych osobników do skojarzeń w celu zminimalizowania wpływu tych genów na życie psa.
Aby utrzymać psa w najlepszej kondycji i zdrowiu należy go przede wszystkim regularnie badać u weterynarza, reagować na wszelkie niepokojące sygnały od razu, zapewnić mu odpowiedni ruch i zbilansowaną dietę.
